- Het ministerie van VWS heeft een doorslaggevende rol gespeeld in het mondkapjesschandaal met Sywert van Lienden, blijkt uit het langverwacht rapport van Deloitte over de omstreden deal.
- Het ministerie drukte de deal door ondanks dat inkooporganisatie LCH niet met Van Lienden in zee wilde gaan.
- Tegelijk had het ministerie niet door dat Van Lienden en partners extreme winsten zouden boeken met de mondkapjesdeal
- Lees ook: 5 dingen die je moet weten over Bernd & Camille, de vrienden van Sywert die elk ruim €5 miljoen opstreken met de omstreden mondkapjesdeal
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft “een doorslaggevende betrokkenheid gehad” bij het sluiten met de mondkapjesdeal met Relief Goods Alliance (RGA), het bedrijf van Sywert van Lienden.
Het consortium dat verantwoordelijk was voor de inkoop, zag dat eigenlijk niet zitten en ging mede daarom “onder protest” akkoord. Dat concluderen de onderzoekers van Deloitte in hun langverwachte rapport.
De mondkapjesinkoop werd gedaan door het Landelijk Consortium Hulpmiddelen (LCH). Dat heeft het voorstel van Van Lienden en zijn zakenpartners bekeken en aanvankelijk afgewezen. Toch wilde het ministerie de deal doorzetten, ook om te voorkomen dat RGA zou gaan concurreren met het LCH. Sowieso vond het consortium het niet nodig om zoveel mogelijk mondkapjes in te kopen, zoals het ministerie graag wilde.
Uit het rapport blijkt dat de betrokkenen van Relief Goods Alliance “forse druk – via publieke opinie, social media en politieke ingangen – op VWS uitoefenden”, schrijft zorgminister Conny Helder in een brief aan de Tweede Kamer naar aanleiding van het onderzoek.
Ook schrijft ze dat er een "onjuiste voorstelling van zaken plaatsvond" en dat Stichting Hulptroepen en Relief Goods Alliance partijen bewust tegen elkaar uitspeelden". Het was onduidelijk hoe de bv’s en stichting zich tot elkaar verhielden. Er was duidelijk sprake van vermenging, aldus Helder in haar brief.
Ministerie van Volksgezondheid had niet door dat Van Lienden extreem veel winst zou maken
Op het moment dat de veelbesproken mondkapjesdeal met Sywert van Lienden en zijn zakenpartners werd gesloten, wist het ministerie van Volksgezondheid dat er winst gemaakt zou worden. Maar "dat de winst zoveel zou zijn, was men niet van doordrongen", zegt verantwoordelijk minister Helder.
De bewindsvrouw noemt het naar aanleiding van het Deloitte-onderzoek duidelijk dat mediapersoonlijkheid Van Lienden en zijn compagnons Bernd Damme en Camille van Gestel bewust verwarring tussen hun stichting en commerciële bedrijfje in stand hielden.
Op het moment dat de deal werd gesloten, stond wel buiten kijf dat het ging om een afspraak met de bv. "Maar 'gillend rijk' zou ik niet willen zeggen", aldus Helder. Ze verwijst naar de uitlatingen die Van Lienden volgens transcripten heeft gedaan over de deal. Dat het om 30 miljoen euro winst ging, was niet bekend bij VWS
Het winstoogmerk "deed eigenlijk niet ter zake", zegt Helder. Andere partijen die beschermingsmiddelen inkochten in de coronacrisis, maakten ook winst. "Bij de inkoop ging het om de kwaliteit, de leveringszekerheid en met name ook de prijs, of die binnen de bandbreedte van de week viel." Het bedrijf van Van Lienden "voldeed aan de criteria".
Deloitte kreeg geen volledige inzage in documenten van Van Lienden en partners
Sywert van Lienden en zijn zakenpartners hebben geen volledige inzage gegeven in hun documenten rond de mondkapjesdeal met het ministerie,, melden de onderzoekers van Deloitte in hun langverwachte rapport. De "belanghebbenden" bij de Stichting Hulptroepen (de tak zonder winstoogmerk) en de Relief Goods Alliance (het commerciële bedrijf) hebben zelf een selectie gedeeld, staat in het onderzoek.
Aanvankelijk gaven de betrokkenen alleen inzage in een selectie van de documenten. Later stuurden ze ook kopieën door, zeggen de onderzoekers. Maar ze wilden geen volledige inzage geven. Voor zover er geluidsopnames zijn van bepaalde gesprekken, wilden ze die volledige bestanden ook niet overhandigen.
Ze hebben stukjes laten horen en aantekeningen laten lezen, zeggen de onderzoekers. Die zeggen dat de informatie toch "toereikend" was om een goed beeld te krijgen.